جسم های مختلف در طبیعت دارای سه بعد عرض، طول و ارتفاع هستند که به مجموع این سه بعد حجم می گویند.
ولی زمانی که اجسام، سوژه عکاسی شده و به تصویر کشیده شده و ثبت می شوند ویژگی سه بعدی آنها بر روی سطحی دو بعدی نمایان می گردد. مطمئنا توقع نداریم ابعاد حجم را در تصویر احساس کنیم اما با توجه به سایه روشن هایی که بر روی حجم مورد نظر تابیده می شود می‌توان به راحتی حجم و برجستگی را به گونه ای ماهرانه در تصویر ایجاد نمود.
نکته قابل توجه در رابطه با سایه ها و خروجی حجم اجسام در عکس ها این است که اگر جسم ها به صورت یکونواحت در سایه و یا در روشنی قرار گیرند نتیجه ی کار از برجسته نمایی مطلوبی برخوردار نخواهد شد.
به همین علت نور در عکاسی معماری از ارکان اصلی و مهم می باشد و بسیاری از عکاسان ترجیح می دهند برای عکاسی معماری و منظره ها از نور صبحگاهی یا هنگام عصر استفاده کنند زیرا در این دو زمان در طول روز، نور از کنتراست متعادلی برخوردار است چون در عکاسی معماری موقعیت عالی زمانی است که نمای اصلی ساختمان و یا بخشی که قرار است در تصویر مورد توجه باشد بهتر است که در سایه نبوده و در معرض تابش نور قرار گرفته باشد.
نورپردازی درست برای به تصویر کشیدن حجم ساختمان
برای نورپردازی درست، جهت به تصویر کشیدن حجم ساختمان ابتدا باید شما در رابطه با نور و محل قرار گیری ساختمان اطلاعات داشته باشید زیرا از ساختمان های رو به مشرق که هنگام صبح آفتاب به آنها می‌تابد و ساختمان هایی که نمای اصلی آنها رو به مغرب می باشد باید زمان عصر عکسبرداری کرد.
وقتی قصد عکسبرداری در نور صبحگاهی را دارید بهتر است برای اینکه بنای معماری از برجسته‌نمایی خوبی برخوردار باشد ترجیحا سایه‌هایی را که در سمت چپ ساختمان ایجاد می‌شود را در تصویر جای دهید.
و وقتی که قصد عکسبرداری در هنگام غروب را دارید زاویه عکسبرداری از ساختمان کمی به سمت راست بنا متمایل باشد تا سایه‌های ایجادشده نیز در تصویر دیده شوند.
مورد استفاده قرار دادن سایه ها در بنا
موضوع بسیار مهم این است که برای اینکه بخواهیم اجسام را در تصویر خود برجسته نشان دهیم به هیچ عنوان نباید در هوای ابری و مه آلود که نورها بسیار ملایم و بدون سایه هستند از آنها عکسبرداری کنیم.
موضوع مهم دیگر این است که برای نشان دادن قدمت آثار و بناهای معماری بهتر است در شب و هنگامی که نور ماه در حال تابش است عکسبرداری را انجام دهیم.
برای خاص تر شدن عکس بناها در هنگام شب عکسبرداری انجام دهید!
هنگامی که نور از پشت ساختمان موردنظر به آن می تابد آن را در حالت ضد نور قرار می دهد و عکسبرداری در این موقعیت تنها یک تصویر کلی از بنا را ثبت می کند و این کار باعث خاص و مرموز شدن عکس ثبت شده خواهد شد.
از تصویر ماه در هنگام عکسبرداری از بناها استفاده کنید
در مقاله های قبل ذکر کردیم که برای عکسبرداری با کیفیت از بناها باید از سه پایه استفاده کرد تا عکس بدون کوچکترین لرزش ثبت شوند حالا فکر کنید که در هنگام شب با نورپردازی های مختلفی که بر روی بنا انجام شده است به اضافه نور ماه و همچنین در نظر گرفتن تصویر ماه در کادربندی خود یک عکس فوق العاده جذاب بگیرید.
استفاده از نور مایل برای ثبت عکس هایی با جزئیات بیشتر
عکاسان در هنگام عکسبرداری از یک بنا اغلب از زوایای مختلف و در موقعیت های مختلف از آن عکس می گیرند از نمای کلی ساختمان گرفته تا جزییاتی مانند کاشی کاری، کنده کاری و نقش هایی که بر دیوارهای آن پیاده سازی شده است به همین علت باید نور در موقعیت های مختلف باشد تا تصاویر دلخواه عکاس ثبت شوند در اینجا استفاده از نور مایل برای ثبت عکس هایی با جزییات بیشتر کاربردی می باشد.
اما نکته لازم به ذکر در رابطه با این موقعیت عکاسی این است که به منظور اینکه ابعاد و اشکال جزییات سوژه عکساسی دچار اغراق نشود بهتر است از لنزهای تله تستفاده شود و همچنین تا جایی که امکان دارد از نمای کاملاً روبرو سوژه عکسبرداری انجام گردد.
استفاده از لنزهای مختلف و تصویری که با استفاده از آنها ثبت می شود از جمله اطاعاتی ابتدایی است که یک عکاس باید آن ها را بداند.
لنزهای واید در فاصله های نزدیک باعث درشت دیده شدن ابعاد و تناسبهای سطوح می شود و آنها را دچار دگرونی می‌کند و سطوح دورتر را کوچکتر نشان می دهد و در عوض فضای بژرگ تری را به تصویر می‌کشد.
لنزهای تله برای عکاسی از فواصل دور یا عکاسی از جزییات بنا با بزرگ نمایی بیشتر مناسب است این لنزها زاویه دید بسته‌تری دارند و در نتیجه فضای کمتری را به تصویر می‌کشند اما در صورتی که از فاصله‌ای مناسب که کل بنا در کادر جای گیرد عکاسی انجام گردد تمام خطوط، سطوح و ستونهای موازی عمودی ساختمان مورد نظر در تصویر موازی و عمودی دیده می‌شود.
روش های مفید برای اصلاح پرسپکتیو در عکاسی از بنا
روش اول حذف عوامل اضافی:
در این روش تمام عوامل اضافی همچون تیر چراغ برق، درخت و هر چیز این چنینی که در مقابل و یا در فاصله ی نزدیک بنا وجود دارد را باید حرف کرد و برای این حرف می توان از لنزهای واید استفاده نمود و یا به بنا نزدیک تر شد با این دو عمل عوامل اضافی و به اصطلاح مزاحم از کادر تصویر حذف خواهند شد.
روش دوم قاب کردن بنا:
زمانی که عکاس با استفاده از لنزهای واید از بنا عکاسی می کند معمولا فضای آسمان بیشتری در تصویر مشاهده می شود و از آنجایی که بسیاری از از عکاسان ترجیح می دهند که آسمانی یکدست و صاف در عکس آنها دیده نشود چند شاخ و برگ در قسمت بالای تصویر و در جایی که آسمان دارای فضای خالی است اضافه می کند البته اینکار را به گونه ای انجام می دهند که این شاخ و برگ اضافه شده جلوی بنا را نگرفته باشد این روش را در اصطلاح قاب‌کردن می‌نامند.
توجه داشته باشید قاب‌کردن باید با استفاده از عناصر و عوامل موجود در محیط انجام شود.