با توجه به مستندات باقی مانده از دوران قدیم اولین برقی که در شهر مشهد روشن شد در حرم مطهر علی ابن موسی الرضا (ع) بود که این منبع نور غیر طبیعی بدست شاه قاجار به مشهد رفته بود حال در ادامه با ما همراه باشید تا با چگونگی و ورود برق به مشهد بیشتر آشنا شویم.
اولین کارخانه برق مشهد
فردی به نام حاجی محمدباقر میلانی برای اولین بار دستگاه مولد برق را به دستور شاه خریداری کرده و به حرم مطهر اهدا می‌کند این کارخانه برق که به وسیله زغال‌سنگ کار می‌کرد یک ماشین بخار دوازده اسبی ساخت انگلستان داشت که با یک مولد برق با نیروی ۶۰۰/۶ کیلووات و فشار ۱۱۰ ولت کار می کرد نخستین مهندسی هم که وظیفه ی اداره کردن این کارخانه را برعهده داشت حیدرخان برقی بود.
حیدرخان برقی که اهل سلماس بود از انقلابیون معروف دوران مشروطه بود اما در قفقاز زندگی کرده و بزرگ شده و در تفلیس نیز درس مهندسی برق خوانده بود او در خاطرات خود گفته است در باکو با چند نفر ایرانی در ارتباط بودم مظفر‌الدین‌شاه به همراه میرزا علی اصغر اتابک در سفری که به فرنگ داشتند به دنبال یک مهندس مسلمان بودند تا بتوانند کارخانه چراغ برق را در مشهد دایر کند و از آنجایی که در آن دوره در بین مسلمانان مهندس چراغ برق کم بود مسلمان‌های باکو که با آنان در ارتباط بودم مرا به شاه و همراهانش معرفی کرده بودند آنها در همان سفر ماشین و لوازم ۴۰۰ چراغ را خریداری نمودند و سپس به سمت خراسان حرکت کردیم خرید اشیا مورد نیاز بهر عهده حکیم الملک بود ولی من که به واسطه اتابک معرفی شده بودم و به من اعتماد داشتند این سمت را قبول کردم.
با توجه به خاطرات حیدرخان برقی مخصوصا در آن قسمت که به حکیم‌الملک اشاره می نماید مشخص می شود اولین مولد برقی را که حیدرخان برقی در مشهد نصب کرده است بدست حکیم‌الملک خریداری شده بود.
زیرا مستندات اینگونه می گویند که این مولد یکسال قبل از ورود حیدرخان برقی به حرم مطهر واگذار شده است یعنی در شهریور 1280.
سپس در سال ۱۲۸۱ حاج امیر رضوی موتور برق دیگری به قدرت 25 اسب بخار خریداری کرده و به این کارخانه اهدا می نماید که در کنار این مولد نصب می گردد که این دو مولد به مدت سی سال تنها تامین کننده های نیروی برق مشهد مقدس بودند.
چکونگی توسعه و پیشرفت برق مشهد
پس از چند دهه کار کردن دیگر این مولدها قادر به برق رسانی تمام قسمت های حرم مطهر از جمله رواق‌های حرم، صحن‌ها، بست‌ها و مسجد گوهرشاد نبودند به همین علت برای رفع نیاز موتور دیگری در ابتدای خیابان طبرسی راه‌اندازی گردید.
یکی از زائران مشهد مقدس به نام بی بی شمس الدوله که مادر آقاخان محلاتی بود در بمبئی زندگی می کرد او در سال ۱۳۱۵ برای زیارت از بمبئی به مشهد آمده و در این سفر یک دستگاه مولد بلاکستون به‌قدرت ۲۴ اسب بخار با جریان مستقیم خریداری کرده و به حرم مطهر اهدا می‌کند تا در خیابان طبرسی نصب گردد.
پس از چندین سال که ریاست آستان قدس فردی به نام اسدی بود ۲ دستگاه مولد بنز آلمانی با ۳ سیلندر و به قدرت ۱۱۰ اسب بخار را خریداری می کند که یکی از مولدها را برای تامین برق سینما در شیر و خورشید نصب کنند و دیگری در خیابان طبرسی نصب شده و به بهره‌برداری برسد.
از سال ۱۳۱۴ برق مشهد توسط چند کارخانه خصوصی تامین می شد و به علت رقابت این چند شرکت قیمت برق کیلو واتی ۲ الی ۴ ریال بود
اما در اوایل سال ۱۳۱۶ شهرداری مشهد به این فکر افتاد که باید نرخ عرضه برق یه یک قیمت واحد دراید به همین منظور مالکان کارخانجات برق را ملزم کرد که برای این منظور شرکتی تشکیل دهند
که سرانجام در سال 1316 شرکت عمومی برق مشهد تاسیس شد و تا سال 1343 که چندین شرکت برق منطقه‌ای تاسیس شدند مشغول به کار بود. بعد از آن شرکت برق منطقه ای خراسان ارائه خدمات مربوط به مردم را بر عهده گرفت.
از سال 1371 برای اجرای ساختار جدید تاسیس شرکت های وابسته شروع و قسمت های مختلف برق خراسان تحت عنوان شرکتهای اقماری ساماندهی شدند.
که شرکت توزیع نیروی برق استان خراسان مدیریت بخش توزیع در استان را بر عهده گرفت.
فعالیت مستقل شرکت توزیع برق مشهد در چه زمانی اتفاق افتاد؟
فعالیت مستقل شرکت توزیع نیروی برق مشهد در سال 1373 اتفاق افتاد اسن شرکت در ابتدای شروع فعالیت خود 1001 نفر پرسنل داشت و 541368 مشترک که همه ی آنها در محدوده شهر مشهد، چناران، فریمان، سرخس و کلات بودند.
سپس در سال 1382 شهرستانهای چناران، فریمان و سرخس و پس از آن در سال 1386 شهرستان کلات از شرکت توزیع نیروی برق شهرستان جدا شده و شروع به فعالیت مستقل کردند.
و با گذشت چندین سال تا به امروز تمام این شرکت ها دارای رشد بسیار سعودی بوده و در دسته ی شرکت های موفق توزیع برق کشور قرار گرفته اند و از آنجایی که شهر مقدس مشهد به علت وجود حرم مطهر اما رضا (ع) دارای اهمیت ویژه ای است و سالانه میزیان