مطمئنا تاکنون کلمه ی روانشناسی رنگ ها را بسیار شنیده اید و شاید اطاعاتی نیز در رابطه با آن داشته باشید حال در این مقاله می خواهیم هم به روانشناسی نور و هم به روانشناسی رنگ ها بپردازیم با ما همراه باشید.
به طور کلی نور و رنگ تاثیر بسیار زیادی در محیط های مختلف دارد زیرا از لحاظ علم روانشناسی اینکه از چه طیف رنگ و نور در یک محیط خاص استفاده شود بسیار موضوع حائز اهمیتی می باشد به طثر مثال رنگ و نورهای اسنفاده شده در محیط های مختلف مانند اتاق خواب، اتاق نشیمن، یا در محیط هایی مانند بیمارستان ها، رستوران ها و یا مراکز بازی و تفریح کودکان باهم متفاوت است و برای استفاده درست از نور و رنگ ها باید اصول روانشناسی آن را بشناسیم
در واقع اینکار باعث جذاب تر شده و اصولی شدن نور هر محیط می گردد و مطمئنا تاثیر مستقیم با روحیات افرادی که در طول روز از آن محیط ها استفاده می کنند، دارد.
روانشناسی نور چیست؟
هنگامی که از روانشناسی نور صحبت می کنیم منظورمان منظورمان روانشناسی رنگ نورها می باشد البته به جز رنگ نورها موضوعاتی همچون شدت نور، جهت تابش نور، دمای رنگ نور، گستردگی پخش نور و … مد نظر ما است که همگی آنها در روانشناسی نور تاثیر گذار هستند.
از آنجایی که رنگ ها تاثیر بسزایی در ذهن انسان ها دارند به همین دلیل باعث تفاوت در احساسات و یا افکار انسان ها نیز می شوند و این امر بسیار موضوع بسیار حائز اهمیتی در روند زندگی انسان است که شاید چندان اهمیتی به آن داده نمی شود.
رنگ نورها در محیط هایی که انسان ها در رفت و آمد هستند باعث ایجاد عواملی هم چون، هیجان، آرامش،استرس، خستگی، در افراد می شود در واقع این حس را به آنها انتقال می دهد که با قرار گرفتن در یک محیط ذهن آنها چه نوع واکنشی داشته باشد به همین دلیل روانشناسی نور و رنگ ها را دست کم نگیرید.
سیر تکامل نورهای رنگی
چگونگی پیدایش نور در طول تاریخ و سپس بدست آمدن نورهای رنگی مطمئنا روند بسیار طولانی داشته است و حاصل هزاران بار تلاش محققان برای رسیدن به این امر است.
نیوتن در آزمایش تجزیه نور سفید به نتیجه رسید که اگر نور سفید از منشور عبور کند باعث ایجاد رنگ هایی قابل مشاهده خواهد شد در این آزمایش نیوتون، هر رنگ دارای یک طول موج منحصر به فرد بود او سرانجام دریافت که با ترکیب رنگ نور های بدست آمده می توان رنگ های جدیدی بدست آورد مثلا ترکیب نور رنگ آبی و رنگ سبز، باعث ایجاد رنگ فیروزه ای خواهد شد که با توجه به این ترکیب به رنگ هایی که از ترکیب دو رنگ مختلف به دست می آیند رنگ ترکیبی می گویند.
و به رنگ‌هایی که پس از ترکیب شدن باهم خنثی شده و باعث ایجاد نور سفید رنگ می شوند رنگ های مکمل می گویند همانند ترکیب رنگ زرد و رنگ ارغوانی که رنگ سفید می شود.
جالب است بدانید پس از گذشت سال ها بشر توانست با سوزاندن مواد شیمیایی و سوخت های مختلف به نور با رنگ های مصنوعی دست پیدا کند و حتی با اختراع شیشه های رنگی پیشرفت چشمگیری در این عرصه اتفاق افتاد و بشر توانست نسبت به قبل کنترل بیشتری به رنگ ها داشته باشد.
تجزیه نور سفید توسط نیوتون
نیوتون اولین محققی بود که موفق شد نور سفید خالص را با روش علمی به رنگ‌های سازنده آن تجزیه نماید پس از اینکار سرانجام روند کشفیات بشر به سطحی رسید که با تولید لامپ رشته ای و لامپ گازی توانست تعداد محدودی از رنگ نور ها را برای مدت یک سال داشته باشد که این موضوع باعث شد مبحثی همچون نورپردازی و روانشناسی نور سالها بعد مطرح شود.
نکته لازم به ذکر این است که پیشرفت در دنیای رنگ و نورها زمانی اتفاق افتاد که ال ای دی توسط دانشمندان اختراع شد و بشر توانست هر رنگی مورد علاقه اش است را بسازد با توجه به اینکه چراغ ال ای دی دوام بیشتر و مصرف برق بسیار پایین تری داشت بسیار مورد توجه قرار گرفت و این موضوع تا حدی بود که زمانی که چراغ های ال ای دی به تکامل رسید تقریبا در بیشتر پروژه های نورپردازی از آن استفاده می شد.
هر رنگ، تاثیر متفاوتی بر ذهن و افکار انسان دارد
با توجه به این موضوع که تاثیر رنگ ها بر روی افراد مختلف یکسان نیست و امکان دارد یک رنگ در فردی ایجاد آرامش کند و در فرد دیگری اینطور نباشد اما برخی از رنگ ها تعابیر یکسانی برای همه ی مردم دارد.
همانطور که می دانید طیف رنگ قرمز در دسته ی رنگ های گرم قرار دارد و رنگ های گرم مفاهیمی همچون خشم و عصبانیت و یا حتی صمیمی بودن را به افراد القا می کند شاید برایتان عجیب باشد که یک طیف رنگ می تواند دو مفهوم کاملا مجزا از هم را داشته باشد در اینجا باید بگوییم که چگونگی استفاده از رنگ ها و محیطی که با استفاده از آن رنگ نورپردازی و دیزاین شده است بسیار حائز اهمیت است.
رنگ های آبی، فیروزه ای، سبز و ارغوانی نیز رنگ های طیف سرد هستند اسن رنگ ها میز در مواقعی باعث ایجاد آرامش می شوند و در مواقعی شاید حس یکنواختی و بی انرژی بودن را به بیننده القا کنند. در رابطه با این رنگ ها هم چگونگی استفاده در محیط و آشنایی با مبحث روانشناسی نور و رنگ ها بسیار موضوع مهمی است زیرا اینکه طراح یک محیط درک عمیقی از رنگ ها داشته باشد باعث ایجاد تناسب خواهد شد در اصل رنگ ها و نورهای استفاده شده باعث جلوه ی زیبایی بصری و ذهنی در افراد می شود.
تاثیر روانشناسی رنگ قرمز
نور قرمز به خاطر شباهت با رنگ آتش و آهن گداخته در دسته رنگ های هشداردهنده قرار دارد و به همین علت در جاهایی مانند چراغ راهنمایی و رانندگی به عنوان رنگ نور ایست از آن استفاده شده است در واقع رنگ نور قرمز به تنهایی در هیچ محیطی کاربرد ندارد مگر اینکه در مکان هایی که مقصود ایجاد حس خشم و وحشت می باشد مانند تونل های وحشت در شهربازی ها.
رنگ نور قرمز دارای کمترین فرکانس در میان رنگ های مرئی می باشد که استفاده ی آن در کنار دیمر رنگ ها مانند رنگ سفید در مکان هایی مانند رستوران بسیار جذاب خواهد شد زیرا این رنگ باعث تحریک حس گرسنگی در افراد می شود.
رنگ قرمز به علت حرارت و گرمی که به بیننده القا می کند رنگی مناسب برای انتقال عشق می باشد و همانطور که می دانید گل رز قرمز نشانه ی عشق است.
پس نتیجه می گیریم با توجه به روانشناسی نور و رنگ ها می توان از یک رنگ در محیط های مختلف استفاده کرد در عین حال که تعابیر هر کدام از هم مجزا باشد.
تاثیر روانشناسی رنگ آبی
رنگ آبی با توجه به اینکه دارای دمای رنگ و انرژی بالایی می باشد اما بخاطر شباهت با رنگ آسمان و دریا در طیف رنگ های سرد قرار می گیرد.
رنگ آبی در انسان باعث ایجاد سرما و همچنین حس آرامش می شود و مطمئنا این دو احساس بی ربط به شباهت آن با رنگ آسمان و دریا نیست زیرا هر دوی آنها هم همین اجستس را در انسان زنده می کنند. با توجه به این موضوع علم روانشناسی بر این امر معتقد است که استفاده از رنگ آبی برای محیط هایی مناسب است که قصد داریم حس آرامش ث یا سرما را به انسان القا کند.
به این موضوع نیز باید توجه داشت که اگر در یک محیط به صورت یکدست از یک طیف رنگ آبی نباید استفاده کرد زیرا باعث خستگی در فرد می شود به همین علت استفاده از رنگ سفید در کنار آن و یا رنگ های آبی تیره و روشن در کنار هم حس بهتری را به بیننده القا می کند.
نور آبی به علت ویژگی آرامبخش بودن و تسکین دهنده بودن بسیار مورد توجه جامعه پزشکی قرار دارد و پر بخش های مختلف بیمارستان همچون اتاق عمل از این رنگ به وفور استفاده می شود.
تاثیر روانشناسی رنگ سبز
از آنجایی که رنگ سبز تاثیر بسزایی در ذهن انسان دارد یکی از نورهای اصلی می باشد و جالب است بدانید رنگ سبز قابل مشاهده ترین نور در بین نورهای مرئی می باشد به همین علت می توان از آن در نورپردازی به راحتی استفاده کرد.
رنگ سبز از نظر روانشناسی باعث ایجاد آرامش درامیتن می شود این موضوع را می توان به راحتی درک کرد زیرا هنگامی که در دل طبیعت هستیم طیف های متنوعی از رنگ سبز را مشاهده می کنیم که همواره باعث آرامش و پویایی ذهن ما می شوند.
استفاده از رنگ سبز نیز در محیط های مختلف زمانی جلوه ی بیشتری خواهد داشت که ترکیب آن با دیگر رنگ های مکمل و حتی رنگ های تیره و روشن خود باشد.
تاثیر روانشناسی رنگ بنفش
به علت اینکه نور بنفش رنگی بین آبی و قرمز است دارای آرامشبخش بودن رنگ آبی و گرمایی رنگ قرمز می باشد که این دو با ترکیب یکدیگر تاثیر روانشناسی مثبتی بر روی ذهن افراد ایجاد می نماید به همین علت استفاده از رنگ بنفش در اتاق خواب، اتاق مطالعه، اتاق بازی کودکان و یا حتی در محیطی که میزغذاخوری قرار دارد بسیار کاربردی و مناسب است. با این تفاسیر نتیجه می گیریم کاربرد رنگ بنفش بسیار زیاد است و در عین حال سلیقه های متفاوت را پوشش می دهد و در بین رنگ ها بسیار پر طرفدار است.
تاثیر روانشناسی رنگ زرد
رنگ زرد از جمله رنگ هایی است که در طبیعت به وفور دیده می شود و به علت اینکه به چشم انسان بسیار آشنا و ملموس است استفاده از آن در طراحی دکوراسیون بسیار جذاب خواهد شد اما به شرطی که از این رنگ به طور وسیع استفاده نشود زیرا به همان اندازه که رنگ جذابی است استفاده زیاد و بیش از حد آن در یک محیط باعث دلزدگی افراد می گردد در نتیجه استفاده از نور و یا رنگ زرد در کنار رنگ‌هایی پیکر مانند سفید ترکیب مناسب خواهد داشت.
از آنجایی که رنگ زرد کمی دارای علامت هشدار است استفاده از آن برای تبلیغات صنایع مختلف توصیه می شود زیرا باعث جذب مخاطب شده و بازدهی خوبی خواهد داشت اگر توجه کرده باشید از آن در چراغ راهنمایی و رانندگی نیز استفاده شده است که به معنی احتیاط می باشد در واقع همان حس هشدار را با کمی ملایمت القا می نماید.
دیگر استفاده از رنگ و نور زرد در محیط های تاریک و یا در هنگام شب است زیرا این رنگ به خوبی در تاریکی دیده می شود و برای هشدار بسیار مناسب است.
در محیط هایی که دارای پنجره های کوچک بوده و یا اصلا پنجره ندارد استفاده از رنگ زرد باعث ایجاد حس نور، انرژی و گرمای خورشید می شود به همین استفاده از آن در راهروهای باریک و یا اتاق های نشیمن کم نور توصیه می شود البته همانطور که گفتیم بهتر است این رنگ را با ترکیب رنگ های مکمل استفاده کنید تا نتیجه ی مطلوب حاصل شود.
تاثیر روانشناسی رنگ سفید
رنگ سفید یک رنگ خالص و بدون ترکیب است به همین علت استفاده از آن در محیط هایی که قصد ایجاد ظاهری آرام، معنوی و خالص داریم بهترین گزینه می باشد.
رنگ سفید همچون رنگ ماه و ستارگان آسمان است به همین علت استفاده از آن در هر محیطی باعث درخشش و جذابیت آن محیط می شود در کنار این ویژگی رنگ سفید القا کننده سرما نیز می باشد به همین جهت استفاده از آن برای مکان هایی که احتیاج به این امر هست بسیار مناسب می باشد.
سخن پایانی
مجموعه سی کارو در این مقاله سعی داشت شما عزیزان را با مبحث روانشناسی نور و رنگ ها آشنا سازد تا بتوانید با شناختی که از این موضوع بدست می آورید به راحتی در محیط های مختلف از رنگ و نور های مناسب استفاده کنید و تاثیر و نتیجه ی مطلوب آن را را دریافت نمایید.